Nhắc đến mai vàng, ai cũng tưởng rằng đó là loài cây đặc trưng của miền Nam. Tuy nhiên có một loài mai vàng đại diện cho miền Bắc, có nguồn gốc ở vùng núi Yên Tử.
Rất thú vị khi tìm hiểu điểm khác nhau giữa 2 giống Mai vàng Yên Tử và Mai vàng miền Nam, về một số đặc điểm sinh thái và thêm sự phong phú về nguồn gen của một loài hoa quý cho việc lai tạo nhân giống hoa phù hợp với điều kiện tự nhiên từng vùng miền của các nhà khoa học.
1. Hai loài Mai và sự phân bố
Mai vàng Yên Tử được thấy nhiều dọc theo vành đai dãy núi Đông Triều – Móng Cái, Quảng Ninh. Truyền thuyết cho rằng giống mai này là con cháu của gốc Mai Vàng do vua Trần Nhân Tông trồng trên núi Yên Tử khi nhà vua về tu thiền (từ năm 1285 đến 1288).
Xem thêm Hoa mai vàng ngày tết và hoa mai ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống
Mai vàng miền Nam phân bố tại những khu rừng thuộc dãy Trường Sơn và các tỉnh từ Quảng Nam, Đà Nẵng cho tới Khánh Hòa (phía nam miền Trung), tại các vùng Nam bộ cây Mai vàng được đặc biệt yêu thích xưa nay nên đã được nhân dân sưu tầm nhân giống tạo nên sự đa dạng, phong phú để có được các giống hoa Mai vàng quý như hiện nay.
Tìm hiểu thêm trồng mai con bao lâu ra hoa ?Những cách trồng mai vàng
2. Về dáng vẻ và thân cây Mai vàng miền Nam và Mai vàng Yên Tử
Mai vàng miền Nam có thân cứng, nhiều u to, xù xì, thân màu nâu khác với mai vàng Yên Tử có thân màu xám, nhẵn hơn. Mai vàng Yên Tử sống lâu năm, sinh trưởng mạnh, lại ít sâu bệnh. Tuổi thọ có thể lên tới hàng trăm năm.
3. Lá cây của hai loài cũng khá khác nhau
Vì cùng thuộc họ Mai (Ochnaceae) nên hình thái lá tương đối giống nhau. Lá hình bầu dục, mép có răng cưa, gân mờ. Lá thường mọc ở đầu cành và ra cùng thời điểm với hoa. Khác biệt ở chỗ mai vàng Yên Tử lá non có màu xanh nhạt còn mai vàng miền Nam lá non có màu hồng hoặc nâu đỏ.
Người ta thường gọi là đọt xanh và đọt nâu để dễ phân biệt, trong đó các giống mai đọt xanh (mai vàng Yên Tử, mai ngự Huế) có giá trị cao hơn.
4. Về kiểu Hoa
Mai vàng Yên Tử thường có hoa 5 cánh màu vàng chanh tươi, viền mỗi cánh lượn sóng và xếp thưa nhau. Đài hoa có màu xanh cốm đỡ lấy phần cánh hoa, nhị hoa cũng có màu vàng chanh đồng màu với những cánh hoa. Sai hoa nhưng không quá dày, nở hoa tự nhiên sau Tết Nguyên Đán, thông thường từ giữa tháng Giêng đến tháng 3 Âm Lịch, vào dịp lễ hội Yên Tử hàng năm.
Mai vàng miền Nam do có nhiều giống và được lai tạo lẫn với nhau (mai giảo) nên số cánh vì thế mà từ 5, 9, 12, 18 đến một số giống đột biến tới 80 hay 120 cánh, kích thước cũng to nhỏ khác nhau. Cũng cần một số biện pháp ức chế và nảy lá nên hoa được nở trưng vào dịp Tết Nguyên Đán hàng năm.
Xem thêm Cách chọn phân bón mai vàng sau tết giúp cây mai nhanh phục hồi
5. Sắc và hương giữa 2 loài
Mai vàng Yên Tử sống trong điều kiện khắc nghiệt ở miền Bắc, khí hậu lạnh nên sắc hoa có màu vàng chanh nhẹ nhàng, hương thơm man mác thật hợp với chốn linh sơn như Yên Tử
Ở miền Nam có khí hậu nóng ẩm hơn, số giờ nắng trong năm nhiều, sắc hoa có phần rực hơn, vàng tới vàng cam. Hương cũng nồng hơn.
Nhìn chung, do khác nhau về địa lý dẫn tới có những sự khác biệt giữa 2 loài mai. Mai vàng Yên Tử thì nhẹ nhàng, tinh tế, giống mai có độ thuần chủng cao do ít lai tạo, đại biểu cho dòng thanh thiền, tu dưỡng tâm hồn. Mai vàng miền Nam thì rực rỡ, mang lại không khí náo nhiệt cho ngày xuân, nhiều giống và lai tạo nhiều, đại biểu cho may mắn, cát tường hạnh phúc và thịnh vượng.
Cây Mai là dòng thực vật quý biểu trưng cho mùa xuân nảy nở. Khắp Việt Nam có nhiều giống hoa mai, cây Mai đại diện thực vật cao quý trong tứ mùa, hình ảnh của chúng đã nằm lòng trong văn hóa người Việt. Ngày nay, thế giới mở hòa trộn tràn ngập biết bao giá trị, lĩnh vực cây hoa cảnh cũng vậy, nên chăng những người yêu quê hương, quý trọng truyền thống văn hóa thì việc mượn cây quý, cành hoa đẹp mọi miền để nuôi trồng thưởng thức cũng là một cách để nâng cao nhận thức góp phần dung dưỡng bản sắc Việt.
