1. Phân biệt tiền điện tử với tiền ảo và tiền phương pháp số
những định nghĩa về các cách kiếm tiền qua mạng (electronic money/e-money) hiện nay trên thế giới thường được hiểu ở khuôn khổ tương đối rộng. Ví dụ, nhà băng Trung ương Châu Âu (ECB) biểu hiện tiền điện tử là giá trị tiền tệ được lưu trữ trên một thiết bị điện tử được sử dụng đa dạng để tiến hành thương lượng trả tiền cho những tổ chức khác chẳng phải là công ty phát hành. Còn ngân hàng thanh toán quốc tế (BIS) khái niệm tiền điện tử là trị giá được lưu trữ hoặc sản phẩm trả trước, trong đấy thông báo về khoản tiền hoặc trị giá khả dụng của khách hàng được lưu trữ trên một thiết bị điện tử thuộc sở hữu của khách hàng. Những định nghĩa này tương đối phức tạp, có thể gây ra lầm lẫn về nội hàm của tiền điện tử, khó phân biệt với tiền ảo, tiền công nghệ số và thậm chí là cả tiền di động (mobile money).
Xem thêm: cháy tài khoản forex
Trong thực tiễn, tiền điện tử đã được xác định và phân biệt rõ ràng với những loại tiền khác chuẩn y 4 đặc điểm chính. Trước nhất, tiền điện tử phải là tiền pháp định (legal tender). Theo đấy, tiền điện tử có phần nhiều 3 chức năng của tiền là dự trữ (store value), bàn bạc (medium of exchange) và hạch toán (unit of account). Đồng thời, tiền điện tử cũng luôn được biểu đạt dưới dạng giá trị của tiền pháp định của một đất nước (thí dụ Việt Nam Đồng, USD, SGD...). Không chỉ vậy, tiền điện tử cũng được nhà băng Trung ương (NHTW) đảm bảo.
Thứ 2, tiền điện tử có thể do nhà băng phát hành hoặc cũng có thể do tổ chức phi nhà băng phát hành. Vậy nên, để đảm bảo an toàn cho người sử dụng, các quốc gia luôn có quy định rất chặt chẽ đối với các tổ chức phát hành tiền điện tử. Đối với những nhà băng, NHTW có hệ thống các quy định chặt chẽ về an toàn hoạt động, quản trị rủi ro, tỷ lệ dữ trữ buộc phải, bảo hiểm tiền gửi… Đối với những đơn vị phi ngân hàng, NHTW có những quy định về cấp phép, về giám sát… và bình thường phải tiến hành ký quỹ tại hệ thống ngân hàng (tương ứng với số tiền phát hành với một tỷ lệ nhất định).
Thứ ba, tiền điện tử có công thức đảm bảo tiền tệ (monetary regimes) của NHTW. Theo đấy, tiền điện tử do các ngân hàng phát hành sẽ được đảm bảo bằng tỷ lệ dữ trữ buộc phải tại NHTW, còn tiền điện tử do các doanh nghiệp phi ngân hàng phát hành sẽ được đảm bảo bằng công thức ký quỹ tại hệ thống nhà băng (với một tỷ lệ ký quỹ nhất định). Thường ngày, tỷ lệ ký quỹ này sẽ cao hơn nhiều so với tỷ lệ dự trữ đề nghị do những quy định an toàn ứng dụng đối với các đơn vị này thấp hơn phổ quát so với nhà băng. Tỷ lệ ký quỹ tại một số quốc gia theo cách tiếp cận cẩn trọng ở mức 100%. Đây cũng là điểm dị biệt cốt lõi giữa tiền ngân hàng (bank notes) với tiền điện tử (e-money).
Thứ tư, tiền điện tử chỉ được lưu trữ trong những sản phẩm điện tử gồm 2 loại: (i) phần cứng (hard-ware based products) như thẻ chíp, điện thoại sáng tạo gắn chíp và (ii) dữ liệu dựa trên phần mềm (soft-ware based) như ví điện tử Paypal.
Xem thêm: đường ema
Đối với tiền ảo (virtual currency), ECB định nghĩa như sau: “Đồng tiền ảo là một loại tiền kỹ thuật số không chịu sự điều hành, được phát hành bởi những người lớn mạnh phần mềm (developers) thường đồng thời là người kiểm soát hệ thống; được sử dụng và bằng lòng trả tiền giữa các thành viên của một cùng đồng ảo nhất quyết”. Ví dụ, tiền ảo Pokecoins trong trò chơi Pokemon GO hoặc khoản tiền Facebook được sử dụng cho PR hay các trò chơi trên app Facebook... Theo ấy, có thể thấy tiền ảo và tiền điện tử rất khác nhau. Tiền ảo không phải là tiền pháp định nên không gắn với quyền mặc định được chuyển đổi sang tiền pháp định và được NHTW đảm bảo. Các công ty phát hành tiền ảo cũng ko chịu sự quản lý, giám sát chặt chẽ của NHTW. Song song, khuôn khổ hoạt động của tiền ảo thường tương đối hẹp chỉ trong phạm một cùng đồng và sử dụng cho mục đích nhất mực (thí dụ, game online). Đề cập cách khác, tiền ảo mang phổ quát đặc điểm của hàng hóa bàn luận hơn là một đồng bạc. Mặc dù vậy, hiện nay tiền ảo đang từng bước lớn mạnh với loại tiền ảo có thể quy đổi (convertible virtual currency) nhưng chỉ gắn bổn phận của công ty phát hành mà ko gắn với bổn phận của NHTW và khuôn khổ hoạt động cũng chỉ ở khuôn khổ một cộng đồng như nêu trên.
Còn tiền công nghệ số hay tiền mã hóa (crytocurrency): được cho ra bởi những thuật toán mã hóa phức tạp, được thương lượng, đàm đạo hoàn toàn trên môi trường Internet và hiện nay chưa chịu sự điều hành của bất kỳ tư nhân hay tổ chức nào (trừ khi được NHTW trực tiếp phát hành). Thí dụ điển hình của tiền công nghệ số là Bitcoin, Ethereum... Có thể xác định gốc của tiền mã hóa là tiền ảo nhưng đang tăng trưởng để có đa dạng đặc điểm của tiền điện tử như khả năng chuyển đổi thành tiền pháp định, khả năng thanh toán, còn khả năng tích tụ trị giá thì ít hơn (do luôn biến động nhiều)... Mặc dầu vậy, tiền phương pháp số vẫn còn khoảng cách rất xa để trở thành tiền điện tử với lý do quan yếu nhất là sự xác nhận của NHTW tất cả quốc gia. Lúc NHTW các quốc gia không thừa nhận, đồng bạc kỹ thuật số sẽ không được đảm bảo và không có khả năng quy đổi ở phạm vi rộng như tiền điện tử. Hiện nay tiền công nghệ số đang được tăng trưởng theo hướng khai thác những lợi thế, Về ưu điểm của công nghệ chuỗi khối - blockchain (như chi phí giao dịch thấp, độ an toàn bảo mật cao, tiện lợi, chóng vánh...) hơn là theo hướng sử dụng đồng tiền phương pháp số như 1 đồng tiền thực thụ.
Một loại tiền khác cũng thường bị hiểu nhầm đấy là tiền di động (mobile money), quan niệm rằng tiền di động và tiền điện tử khác nhau. Tuy vậy, theo khái niệm của Hiệp hội thông tin di động thế giới (GSMA), Mobile money có thể được hiểu ngắn gọn là tiếp cận nhà cung cấp tài chính qua điện thoại di động. định nghĩa này rộng và bao hàm rất nhiều ý nghĩa của dịch vụ này, nhất là trong khoảng góc độ người tiêu dùng. Theo đó, với bản chất là tiền pháp định, tiền di động có thể hiểu là một dạng thức tiền điện tử do đơn vị (thường là nhà mạng) sản xuất dịch vụ trung gian thanh toán phát hành và định danh khách hàng duyệt y hạ tầng dữ liệu thuê bao di động. Dạng thức này chính là ví điện tử trên thuê bao di động, ko cần liên kết với account ngân hàng. Đơn vị tài chính quốc tế (IFC) cũng nghĩ rằng, mobile money là một dạng tiền điện tử, trong đó các đàm phán trả tiền và vốn đầu tư được thực hiện trên điện thoại di động, có thể trực tiếp hoặc ko trực tiếp gắn với account nhà băng.
hai. Quy định về tiền điện tử tại Việt Nam
Tại Việt Nam, hiện nay vẫn chưa có một văn bản pháp lý nào quy định khái niệm tiền điện tử. Tuy nhiên, 1 vài văn bản đã quy định những dạng thức của tiền điện tử gồm ví điện tử, thẻ trả trước… như tại Luật nhà băng Nhà nước (2010), Luật những tổ chức tài chính (2010), Nghị định số 101/2012/NĐ-CP của Chính phủ về thanh toán ko dùng tiền mặt và Nghị định số 80/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung 1 vài điều của Nghị định số 101/2012/NĐ-CP, Thông tư số 19/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động thẻ nhà băng (được sửa đổi bởi Thông tư số 26/2017/TT-NHNN). Hiện nay, Dự thảo Nghị định quy định về thanh toán không sử dụng tiền mặt sửa đổi đã hợp nhất đưa ra khái niệm rõ ràng về tiền điện tử:“Tiền điện tử là giá trị tiền tệ lưu trữ trên các dụng cụ điện tử được trả trước bởi quý khách cho ngân hàng, chi nhánh nhà băng nước ngoài, đơn vị phân phối dịch vụ trung gian trả tiền để tiến hành thương lượng trả tiền và được bảo đảm trị giá tương ứng tại nhà băng, bao gồm: thẻ trả trước, ví điện tử, tiền di động”.
So sánh với những định nghĩa trên toàn cầu, có thể thấy định nghĩa trong dự thảo hơi thích hợp và có phần dễ hiểu, rõ ràng và dễ phân biệt hơn. Quan yếu hơn là việc thống nhất đưa cả 3 loại hình tiền điện tử vào văn bản pháp lý không chỉ giúp dừng rõ ràng khuôn khổ của tiền điện tử mà còn giúp công tác quản lý được thống nhất về một dắt mối là NHNN, từ đấy lấp được lỗ hổng trong công việc quản lý đối với mobile money hiện vẫn đang để trống.
cùng lúc, các quy định trong dự thảo liên quan tới doanh nghiệp phi nhà băng cũng giúp phân biệt rõ đơn vị phát hành tiền điện tử hợp pháp (được cấp phép, giám sát hoạt động) với tổ chức hoạt động không phép, phạm pháp. Qua đấy, giúp phân biệt rõ giữa tiền điện tử “hợp pháp” với tiền ảo, tiền điện tử “bất hợp pháp”, giúp những cơ quan có thẩm quyền trong ngăn đề phòng các hành vi tù nhân trong ngành này vốn dĩ diễn biến phức tạp thời gian qua.
Nắm bắt khuynh hướng, cập nhật thông báo về hướng dẫn sử dụng mt4 tại Việt Nam
